De bouw van dit instituut, waartoe minister Colbert opdracht had gegeven en waarvoor Claude Perrault het ontwerp had gemaakt, begon in 1667 op 21 juni, de langste dag van het jaar. Het Observatoire de Paris kwam in 1672 gereed. De koepel en de vleugels zijn in de tijd van Louis-Philippe toegevoegd. Belangrijke mijlpalen in de geschiedenis van het instituut zijn onder andere de berekening van de reële afmetingen van ons zonnestelsel in 1672. Ook werd een exacte plaatsbepaling van de meridianen uitgemeten die Lodewijk de XIV deed zuchten omdat daardoor zijn koninkrijk aanzienlijk was gekrompen. Ook was er de berekening van de lichtsnelheid. Voorts komen ook van de hand van het Observatoire de Paris een grote kaart van de maan in 1679, de ontdekking van de planeet Neptunus in 1846 en de ontwikkeling van nieuwe instrumenten als het astrolabium en de elektronische camera.
Het gebouw zelf heeft iets unieks, de 4 muren van het pand staan precies op de 4 windstreken. De zuidkant van het gebouw bepaalt de breedtegraad van Parijs, terwijl precies door het midden van het gebouw de meridiaan loopt die tot 1911 (alleen) voor de Fransen als nulmeridiaan gold.
ARAGOLIJN
In 1634 besloot men in Frankrijk, onder Lodewijk XIII, dat de Meridiaan van Ferro als uitgangspunt gebruikt moest worden voor kaarten van de Westerse wereld. Men dacht dat deze Ferro Meridiaan 20 graden westelijk van Parijs liep. Een Frans astronoom, Jean Picard (1620-1682), was de eerste die daaraan werkte. Later werd met grotere precisie aan de meridiaan gewerkt, door o.a. François Arago (zie foto). In 1884 werd op een conferentie in Washington de Greenwich Meridaan geaccepteerd als de nulmeridiaan, maar de Fransen accepteerden dat pas in 1911. Tot die tijd hielden ze vast aan hun eigen Parijse meridiaan.
De Nederlandse kunstenaar Jan Dibbets maakte in 1987 voor de Franse overheid ‘Hommage à Arago’, een reeks van 135 bronzen medaillons precies op de nul-meridiaan van noord naar zuid, dwars door Parijs. Helaas zijn een groot aantal van deze medaillons verdwenen. De ‘Hommage à Arago’ kwam ter vervanging voor het bronzen standbeeld van Arago dat, zoals zovele andere, in 1942 door de Duitsers werd omgesmolten voor andere doeleinden.
Een bijzonder leuk boekje over de Aragolijn is ‘Het spoor van de monumentale Meridiaan’, geschreven door Philip Freriks.
Een wat uitgebreider verhaal over de Aragolijn staat op deze pagina